دور هم جمع شدن فامیل با هدف دید و بازدید و آگاهی از حال یکدیگر به‌خصوص در بعضی از روزهای خاص همچون تعطیلات نوروز از دیر باز در بین ایرانیان مرسوم بوده و هست. ایرانیان اعتقاد دارند حال و هوای نوروز و سرسبزی طبیعت دل انسان را زنده و پرنشاط می‌کند. دید و بازدید عید، غبار کدورت را از دل‌ها پاک می‌کند و در واقع تعطیلات نوروزی برای صله رحم فرصت مناسبی است.
اما به مرور و با پیچیده شدن زندگی افراد و افزایش مشکلات شهر نشینی بسیاری از خانواده‌ها نه تنها این رسم را تمام و کمال به‌جا نمی‌آورند که بعد از پایان این روزها دوباره هر کسی دنبال کار خود می‌رود تا شاید روز و وقتی دیگر...این نوشتار به موضوع کمرنگ شدن روابط صمیمی و مهرآمیز در بین افراد جامعه پس از پایان نوروز می‌پردازد.
فربد فدایی روانپزشک در این باره می‌گوید: روابط اجتماعی یکی از ضروریات زندگی است و از لحاظ بهداشت روانی اهمیت ویژه‌ای دارد. او معتقد است روابط با احترام و محبت با دیگران، سبب ایجاد محبت متقابل می‌شود و قطع ارتباط با دیگران از نشانه‌های بیماری عاطفی است. حتی برای بهبود حال بیماران نیز توصیه می‌شود شبکه حمایت اجتماعی و خانوادگی بیشتر و عمیق‌تر شود. بنابراین برای داشتن روان سالم نیازمند ارتباط با دیگران هستیم.
تخلیه روانی با صحبت کردن
معمولا بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به جای فامیل با دوست یا همکار خود یا با کسانی که کاملا از نظر اقتصادی و اجتماعی در یک جایگاه اجتماعی قرار دارند ارتباط نزدیک تری داشته باشند. اما فدایی اعتقاد دارد بهتر است رابطه در درجه اول با بستگان و دوستان قدیمی صورت گیرد. از سویی دیگر به لحاظ علمی نیز تاثیر صله رحم و ارتباط خویشاوندی بر کاهش بار روانی افراد جامعه تاثیر می‌گذارد.
چرا که معمولا هر فردی در طول زندگی با مشکلات و استرس‌ها و تنش‌های مختلفی روبه‌رو است که در میان گذاشتن این مشکلات با اعضای شبکه خویشاوندی باعث تخلیه و کاهش بار روانی ناشی از مشکلات در فرد می‌شود. همچنین از منظر اجتماعی نیز از آن جا که فامیل از همه مسائل یکدیگر مطلعند تاثیر زیادی در رفع مشکلات دارد و آرامشی که انسان در کنار خویشاوندان به دست می‌آورد در هیچ جای دیگر قابل کسب نیست.
از سوی دیگر هر گاه هم که فامیل به دیدار یکدیگر می‌روند و دور هم جمع می‌شوند پس از دقایقی این تلویزیون است که همه را به‌خود جلب می‌کند و افراد به جای صحبت و تعامل با یکدیگر محو تماشای آن می‌شوند.
از آن بدتر گاهی افراد به تلفن و پیامک و ایمیل بسنده می‌کنند. فدایی در این باره می‌گوید: «با توجه به اینکه زندگی امروزی، شرایط و اقتضائات خودش را دارد و سبک زندگی تغییر کرده است اما افراد باید سنت‌های حسنه گذشته را حفظ کنند چرا که سنت‌های مهمی مثل صله‌رحم بر زندگی انسان آثار مثبت فراوانی می‌گذارد.
ضرب‌المثلی است که می‌گوید فرد موفق کسی است که همه کس را می‌شناسد نه اینکه همه چیز را می‌داند. در واقع افراد موفق کسانی هستند که دوستی‌های خود را پا برجا نگاه می‌دارند.»
از نگاهی دیگر از صله‌رحم به‌عنوان عاملی برای طول عمر نام برده شده است در واقع با تقویت روابط با دیگران نه فقط در جهت سلامت جامعه قدم برداشته‌ایم بلکه به سلامت روانی خود نیز کمک کرده‌ایم. محققان معتقدند پرورش عواطف مثبت و از خود گذشتگی و وفاداری موجب تقویت سلولهای ایمنی بدن و رفع عوامل بیماری‌زا و جلوگیری از سرطان می‌شود. احیای سنت‌هایی همچون صله‌رحم که در حال فراموش شدن است با توصیه امکان پذیر نیست.
مصطفی اقلیما، روان شناس در این باره مشکلات اقتصادی را یکی از مهم‌ترین عوامل کمتر شدن رفت‌وآمدهای فامیلی می‌داند و می‌گوید: بسیاری از خانواده‌ها برای تامین مخارج خانواده 2 یا 3 نوبت کار می‌کنند و نمی توانند وقت زیادی را در کنار خانواده و فرزندان خود بگذرانند، این امر سبب می‌شود خانواده‌ها کمتر همدیگر را ببینند در نتیجه کدورت‌ها افزایش می‌یابد.
او معتقد است: احیای سنت‌هایی همچون صله‌رحم که در حال فراموش شدن است با توصیه امکانپذیر نیست بلکه نیازمند برنامه‌ریزی از سوی نهادهای ذیربط و رفع مشکل اقتصادی خانواده‌ها است تا با نگاهی عمیق‌تر به این مسئله، بتوان این سنت‌ها را مجدداً احیا و بازسازی کرد.
متوقع نباشیم
اصغر مهاجر جامعه‌شناس نیز نظر متفاوتی در این باره دارد، او معتقد است با توجه به شرایط موجود در جامعه، انتظار ما از خویشاوندان برای رفع نیازهای عاطفی به شکل گذشته امکان پذیر نیست.
امروزه ارتباطات به شکل قدیم، آسیب‌هایی را نیز به همراه دارد این در حالی است که در گذشته، خویشاوندان از سطح درآمد و تحصیلات تقریباً یکسانی برخوردار بودند و در یک شهر و منطقه زندگی می‌کردند حتی از لحاظ سیاسی نیز نظرات هماهنگی با یکدیگر داشتند، به همین دلیل رفت‌وآمدهای فامیلی بسیار مطلوب و کارساز بود در حالی که امروز به دلیل یکسان نبودن علایق و تمایلات، روابط با گروه‌های صنفی، باشگاهی و حزبی جایگزین روابط خویشاوندی شده است. بنابراین هم مردم و هم کارشناسان امر باید مناسبت‌ها را به شکل امروزی بازسازی کنند تا تعادلی بین باورها و ارزش‌های گذشته و زندگی امروزی ایجاد شود.
همشهری استانها
